Disli ve asmolen döşemelerin avantaj/dezavantajları

Dişli ve asmolen döşeme sistemi tarihinde hiç deprem yaşamamış Almanya’dan kopyalanmıştır. Ülkemiz için, perde kullanılmazsa, uygun değildir. Depremde kötü davranırlar, kaç katlı olursa olsun mutlaka deprem perdeleri koyunuz!

Avantajları:

• Büyük açıklıklı, ağır yük taşıyan döşeme yapılabilir (8~15 m)

• Asmolen döşeme düz bir tavan görüntüsü sağlar.

• Asmolen döşemenin kalıp maliyeti düşüktür.

• Asmolen döşeme ısı ve ses yalıtımı sağlar.

• Döşemede boşluk oluşturmak kolaydır

• Döşeme üzerindeki tekil ve duvar yüklerini taşıtmak kolaydır.

• İç kuvvetlerin hesabı farklı ve karmaşık modeller gerektirmez.

• Kat kalıp planındaki dişlerin çoğunluğu için tek hesap yeterli olur.

Dezavantajları:

• Kat yüksekliği az olan yapılarda uygulanamaz.

• Asmolen kullanılmaması durumunda kalıp, sıva ve işçilik maliyeti çok yüksek olur.

• Döşeme yükü dişlerin oturduğu ana kirişlere aktarılır. Bir doğrultuda dişli döşemlerde dişlere paralel ana kirişlere döşemeden yük aktarılmaz. Bu nedenle dişi taşıyan ana kirişler taşımayanlara nazaran daha çok zorlanırlar.

• Deprem bölgeleri için uygun değildir. Depremde, dişler doğrultusunda döşeme rijit davranır, deprem yükleri akstan-aksa aktarılır. Dişlere dik doğrultuda gelen deprem kuvvetlerinin aktarılmasında dişlerin hiçbir katkısı olmaz, sadece ince plak (5~7 cm) bu görevi üstlenmek zorunda kalır.

• Altında duvar olmayan ana kiriş yükseklikleri de diş yüksekliğinde yapıldığından, yüksekliği az ve çok geniş yastık kirişler oluşur. Kiriş genişliği, yönetmelikler gereği, oturduğu kolon genişliği+kiriş yüksekliğini aşamayacağından yapısal (konstrüktif) zorluklar ortaya çıkar. Yastık kirişli çerçevelerin eğilme ve yatay rijitliği zayıftır, dolayısıyla depreme direnimi düşüktür. Yanal yer değiştirmeler büyük olur.

•Dişlerin oturduğu ilk ve son ana kirişler burulma etkisindedir.

•Yastık kirişlerin zımbalanma riski yüksektir.

•Depremde yapı yıkılmasa dahi; asmolenler yerinden kurtularak düşer, can kaybına neden olur.

• Yastık kirişli yapı süneklik düzeyi normal sistem sınıfına girer. Bu nedenle dişli ve asmolen döşemeler, ek tedbirler alınmadığı taktirde, sadece 3. ve 4. derece deprem bölgelerindeki Hn ≤13 m (4 kat) olan yapılarda uygulanabilirler. Yapıda perdeler kullanılarak bu sınır aşılabilir (Bak: Deprem Yönetmeliği - 2007, madde 2.5.1.4, sayfa 22, madde 2.5.3, sayfa 24).

Uygulamada dikkat edilmesi gereken önemli bir nokta:

Asmolenler delikleri yatay konum alacak şekilde dizilirler. Aksi durumda delikler alttan görünür ve sıva yapılamaz. Asmolenin ana kirişe dayanan yüzündeki boşluğunun kapalı olması gerekir. Kapatılmadığı takdirde ana kirişe dökülen beton asmolenin içine dolar. Döşeme ağırlaşır, öngörülenden çok beton kullanılmak zorunda kalınır. Bazı firmalar, bu amaca yönelik, bir tarafı kapalı asmolenler veya köpük/plastik kapak üretmektedirler. Temin edilememesi durumunda asmolenlerin ana kiriş ile birleşen yüzleri önceden hazırlanmış plastik, kontraplak veya benzeri levhalar ile kapatılabilir, ancak bu da işçiliği artırır.